اتاق فکر سلب اعتماد به نفس و القاء حقارت ایرانیان کجاست؟

مدتی است در شبکه های مجازی و اجتماعی شاهد القاء و انتصاب عناوین،القاب و رفتارهایی خاص به جامعه ایرانی هستیم، سوژه ای که به نظر می رسد به نحوی کاملا سازماندهی شده و هماهنگ و با برخورداری از عقبه فکری خاصی در صدد القای حقارت به ایرانیان است.

رشد فناوری ها و تکنولوژی در عصر انفجار اطلاعاتی، سمت وسویی خاص به زندگی انسان های عصر معاصر بخشیده است.افزایش ارتباط به شیوه های نوین و ظهور و بروز ادبیات و گفتمانی جدید در عرصه شبکه های اجتماعی از پدیده هایی به شمار می رود که در کنار نکات مثبت و سازنده آن،با مخاطرات و تهدید هایی خاص به خود نیز همراه است.

فارغ از برخی تهدیدات و ناهنجاری ها همچون کلاهبرداری های اینترنتی،سو استفاده و هتک حیثیت افراد در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی و...برخی از چالش ها و معضلات در بین سطور و پست های شبکه های اجتماعی پنهان شده که با ظرافت خاص به خود تخریب هویت و اعتماد به نفس ملی را نشانه گرفته اند.

اگرچه ممکن است برخی این جمله را به تحلیل های دایی جان ناپلئونی و یا توهم توطئه تشبیه کنند،اما با اندکی تامل در جنس و محتوای جملات و تکرار مکرر آن به روشنی در می یابیم که اتاق فکری سازماندهی شده در صدد سوق دادن افکار عمومی و مخاطبان شبکه های اجتماعی و مجازی به سمت و سویی خاص است.

تحقیر نرم ایرانی ها با ذکر و قید جملاتی همچون ما ایرانی ها...،هیچگاه نتوانسته ایم...و...به تدریج می تواند اثر گذاری مخربی را در ذهن و کالبد روحی،روانی و فکری جامعه ایرانی ایجاد کند که بصورت نرم اعتماد به نفس ملی و هویت ایرانی،اسلامی را نشانه می رود و آن را منفعل می سازد.

*از ایجاد اختلاف تا جریحه دار کردن احساسات عمومی

فرهاد اولیاء،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح تبادل جملات به ظاهر انتقادی اما در باطن تحقیرآمیز در فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی،اظهار کرد:یقینا هر جامعه ای برای پیشرفت،توسعه و بالندگی نیازمند نقد است و در واقع در سایه نقد سازنده است که نقایص و معایب مرتفع و نقاط کور و تاریک به روزنه های امید و روشنایی سوق پیدا می کند.

وی افزود:یکی از نشانه های نقد سازنده،ارائه راهکار و راه حل های کاربردی و عملیاتی است.

اولیاء عنوان کرد:برخی صرفا با طرح گفتمانِ نقادی در صدد کوبیدن و ترور روحی،روانی و شخصیتی طرف مقابل هستند اما نقد اثر بخش در شرایطی حاصل می شود که راهکار برون رفت نیز در آن مطرح شود.

این جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:آنچه که اغلب قریب به اتفاق مواقع در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به عنوان طرح ایراد و انتقاد از جامعه ایران مطرح می شود فاقد راهکار سازنده است و صرفا به بیان مشکل پرداخته می شود.

وی افزود:اگرچه بیان و طرح مشکل به نوبه خود می تواند سازنده و مثمر ثمر واقع شود اما بزرگ نمایی،دست گذاشتن بر نقاط تیره و تاریک،نادیده انگاری نقاط قوت،مغطله،سفسطه،به جزء لاینفکی از برخش پست ها و مطالب طرح شده در شبکه های اجتماعی تبدیل شده است.

کارشناس مسائل اجتماعی معتقد است:ایجاد اختلاف قومیتی،طرح اغراق آمیز معایب،تحقیر عادات ایرانی،زیر سئوال بردن مقدسات دینی و فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی،انتشار جوک ها و لطیفه های توهین آمیز و...تنها نمونه هایی از محتوا ودرون مایه مطالبی است که در برخی گروه ها و کانال های فعال در شبکه ای اجتماعی مشاهده می شود.

وی افزود:یک اصل و واقعیت روانی وجود دارد وآن مبتنی بر این امر است که تکرار مکرر موضوعی برای مخاطبان،ضریب باور پذیری آن را تقویت می کند و طرح برخی از انتقادات مخرب از این زاویه قابل بررسی است و به واقع  تکرار و نقل برخی مطالب و موضوعات در این شبکه ها،تهدید و مخاطره ای جدی به شمار می رود که به تدریج هویت ملی جامعه ما را تخریب می کند.

*هجمه ای موزیانه برای تغییر باورهای ملی و اعتقادی

صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس علوم رفتاری نیز معتقد است:آنچه که به عنوان واقعیت درونی برخی جملات،مطالب و پست ها در شبکه های مجازی و اجتماعی قابل درک است،تلاشی است که برای تخریب باورهای ملی و اعتقادی سازماندهی می شود.

وی افزود:ریشه یابی این موضوع در توان شخص بنده نیست و این امر مستلزم رصد دقیق اطلاعاتی،اجتماعی خاص به خود می باشد که به نظر می رسد باید از سوی دستگاه های ذیربط مورد بررسی قرار گیرد.

وی افزود:متاسفانه در دوارن کنونی،بخش کثیری از نوجوانان و جوانان اشراف و آگاهی دقیقی از گذشته و پیشینه فرهنگی،تمدنی و هویتی خویش ندارند و  منبع و مرجع تحلیل ها و ارزیابی های خود را به مطالبی متمرکز می کنند که فاقد صحت و سندیت است.

کارشناس علوم رفتاری عنوان کرد:بطور یقین هر ملتی در دوران حیات خود شکست ها و اشتاباهاتی را نیز تجربه کرده که غیر قابل انکار است،اما برجسته سازی و تعمیم آن به حوزه های دیگر از موضوعات تامل برانگیزی است که جا دارد به نحوی دقیق مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد.

* چه باید کرد؟

در شرایطی که شاهد حجم روز افزون و فزاینده  نشر و انتشار مطالب سیاسی،اجتماعی،اقتصادی،علمی،فرهنگی در شبکه های اجتماعی هستیم،اطلاع رسانی دقیق و آگاه سازی جامعه بخصوص در نسل های جوان و نوجوان که اغلب تمایلی به تعامل و ارتباط با نسل پیش از خود نشان نمی دهد از ضروریاتی است که باید با جدیت به آن پرداخته شود.

از سوی دیگر به موازات فعالیت کانال ها و گروه های موجود در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی،راه اندازی و افزایش کانال هایی که با اطلاع رسانی سازنده،ضریب آگاهی را افزایش دهد،اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

به واقع با رصد دقیق مطالب مطروحه در شبکه های اجتماعی و مجازی و لحاظ کردن کار مطالعاتی و کارشناسی  می توان با ارائه پاسخ های مستدل و منطقی،به رفع شبهات و یا شبهه افکنی برخی از فعالان حوزه مجازی همت گمارد.

و سخن آخر اینکه،فضای مجازی و شبکه های اجتماعی،انقلابی در عرصه تبادل اطلاعات ایجاد کرده که مملو از فرصت ها و نقاط قوت بی شمار است،اما در دل این ظرفیت های ویژه و بالقوه،تهدیداتی جدی نیز وجود دارد که با هوشمندی و زیرکی خاصی، در صدد سستی و از هم گسیختگی جامعه،هویت و اعتماد به نفس ملی است.

در چنین بستر و شرایطی باید با دقت نظر تهدیدات موجود  را شناخت و برای مقابله با آن بدون فوت وقت تدابیر لازم را لحاظ کرد،در غیر اینصورت دور از تصور نخواهد بود فرارسیدن  روزی که هزینه های سنگین و جدی در پس این غفلت پرداخت خواهد شد که بعضا شاید بخشی از آنها غیر قابل جبران باشد.