آشنایی کامل با بمب افکن بی 2 ملقب به روح

بی-۲ اسپیریت (به انگلیسی: B-2 Spirit، به‌معنای شبح)، نام بمب‌افکن رادارگریز چندمنظوره شرکت نورتروپ گرومن با کمک شرکت بوئینگ است که توانایی پرتاب جنگ‌افزارهای هسته‌ای و متعارف را دارد. این هواپیما قابلیت حمل هشتاد بمب هوشمند ۲۳۰ کیلویی JDAM با سیستم جی‌پی‌اس یا ۱۶ بمب هسته‌ای ۱۱۰۰ کیلویی کلاس D83 را دارد.

 B2 با سوخت گیری اولیه بیش از ۱۱ هزار کیلومتر را طی می‌کند و اگر سوخت‌گیری هوایی کند، می‌تواند به هر نقطه در کره زمین سر بزند. این بمب افکن در ارتفاع ۵۰۰۰۰ پایی به دور از چشم رادارهای دشمن می‌تواند بمب‌های زیادی را رها کند.

پروژه تولید بمب‌افکن بی۲ در دوران حکومت کارتر آغاز شد. این بمب افکن همچنان گران‌قیمت‌ترین هواپیمایی است که تا حالا ساخته شده و هزینه تولید هر فروند آن بر اساس قیمت‌های سال ۱۹۹۷ حدود ۷۳۷ میلیون دلار بود. اما هزینه فروش با توجه به قیمت قطعات یدکی، تجهیزات، و پشتیبانی نرم‌افزاری در سال ۱۹۹۷ به ۹۲۹ میلیون دلار می‌رسید. در صورتی که هزینهٔ کل پروژه تولید این بمب‌افکن شامل تحقیقات، پیشرفت، مهندسی و آزمایش‌ها هم منظور شود، هر فروند از این هواپیما با بهایی معادل ۲٫۱ میلیارد دلار ساخته شده و هزینه کل پروژه بر اساس دلار سال ۱۹۹۷ معادل ۴۴ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار است.

هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای بسیاری بالای این هواپیما موجب شد که پروژه بی۲ در کنگره آمریکا و ستاد مشترک وزارت دفاع بسیار بحث‌انگیز باشد. در ابتدا سفارش تولید ۱۳۲ فروند از این بمب‌افکن به نورتروپ داده شده بود اما پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی نیاز به این هواپیما را که برای نفوذ به فضای هوایی شوروی و بمباران مراکز حساس آن طراح شده بود، به شدت کاهش داد و در نهایت تنها ۲۱ فروند از این بمب‌افکن تولید شد. سانحه سال ۲۰۰۸ یکی از آن‌ها را نابود کرد و ۲۰ فروند دیگر همچنان در خدمت نیروی هوایی ارتش قرار دارند. ارتش آمریکا نخستین بار از این بمب‌افکن در سال ۱۹۹۹ در جنگ کوزوو استفاده کرد و سپس در جنگ افغانستان، جنگ عراق و جنگ ۲۰۱۱ لیبی نیز از آن‌ها بهره برد.

مشخصات

همچنین نسل دوم این بمب افکن دارای خاصیت رادار گریزی بهتری است که می‌تواند در مقابل سیستم‌های ضد هوایی مقاوم باشد. بدنهٔ هواپیما از مواد خاصی ساخته شده که امواج رادار را جذب می‌کند. دودهای حاصل از موتور قبل از اینکه خارج شوند، کاملا" سرد می‌شوند تا رادای‌های حرارتی نتوانند مسیر هواپیما را پیدا کنند. همان طور که در تصاویر هواپیما ملاحظه می‌کنید، سکان عمودی وجود ندارد. به این نوع شکل، طرح بال پرنده می‌گویند که در آن همه چیز بر روی بال هواپیما نصب می‌شود. B۲ برای چرخش و غلت زدن، مرکز ثقل خود را تغییر می‌دهد. تمام این ویژگی‌ها سبب شده‌اند که B۲ مانند یک روح با آزادی عمل بالا، آسمان را سیر کند.

این بمب افکن در سال ۱۹۹۷ معرفی شد و تعداد ۲۱ عدد از آن تاکنون ساخته شده‌است. از این میان یک فروند به‌نام «شبه کنزاس» در ۲۳ فوریه ۲۰۰۸ کمی پس از برخاست، با باند پرواز برخورد کرد و کاملا نابود شد. دو خلبان آن پیش از این سانحه از هواپیما بیرون آمدند و جان سالم بدر بردند. این حادثه از پرهزینه‌ترین حادثه‌های دنیا بشمار می‌آید.

هزینه‌های نگهداری این هواپیما هم بسیار زیاد است. هزینه نگهداری هر فروند بی ۲ در هر ماه ۳٫۴ میلیون دلار است و پس از هر ساعت پرواز بایستی ۶۰ ساعت نفر فعالیت تعمیراتی و نگهداری بر روی آن انجام شود. با توجه به اینکه عملیات‌های بی ۲ معمولاً بیش از ۳۰ ساعت طول می‌کشند، بایستی پس از هر مأموریت ده‌ها روز فعالیت تعمیراتی بر روی آن‌ها انجام شود.

همچنین این هواپیمای بمب افکن، به عنوان یک هواپیمای میان قاره ا شناخته می شود، چرا که برد بدون سوخت گیری آن حدود 9.600 کیلومتر بوده و در صورت سوخت گیری هوایی مجدد، دارای برد نامحدود گشته و توانایی سفر به هرجایی در دنیا را خواهد داشت. پنهان کاری این هواپیما در مقابل حتی سیستم های بسیار پیشرفته راداری دنیا، ترکیبی از کاهش اشعه های گرمازای مادون قرمز، صداهای حاصله از موتور ها و ویژگی های بصری یا دیداری که با چشم قابل روئیت است، می باشد. البته جنبه های مختلفی از راز های پنهان کاری این هواپیما، جزو اسرار و اطلاعات طبقه بندی شده اند و اینک، ما تنها می دانیم که استفاده از مواد کامپوزیتی در بدنه، لایه های ویژه جذب امواج روی بدنه و سرانجام طرح بال پرنده، همه و همه به مخفی بودن هر چه بیشتر این بمب افکن کمک می نمایند. ممکن است شما هم دقت کرده باشید که این بمب افکن، دارای سکان عمودی، افقی و یا پایدار کننده های ثبات و حتی نشانی از بدنه هواپیما نیست. این چنین طراحی جالب و زیرکانه ای، به طرح بال پرنده موسوم است که در آن، هواپیما به شکل یک بال که تمامی تجهیزات در این بال تعبیه شده اند طراحی می گردد و امکان پیچش و غلت خوردن توسط تغییر مرکز ثقل هواپیما و یا سطوح کنترلی انتهای این بال پرنده صورت می گیرد، که از مزایای چنین طراحی، می توان به کاهش سطح برخورد امواج راداری اشاره نمود.

در این هواپیما، صداگیرهای ویژه ای برای موتورهای آن در نظر گرفته شده و گازهای موتور نیز قبل از آزاد شدن در فضا، به طور کامل سرد می گردند و اثر مادون قرمز آنان به طور کامل رفع می گردد. همچنین این بال پرنده در قسمت انتهایی به شکل دندان اره ای طراحی شده که این نیز خود نوعی کمک به ویژگی پنهان کاری این بمب افکن است. سپیریت قادر به حمل بازه گسترده ای از انواع بمب های هدایت لیزری، بمب های جی دم و مارک و بمب های هسته ای است که توانایی فوق العاده آن را به طور قابل توجهی مشهود می سازد، چرا تمام این تسلیحات نیز در محفظه های داخلی حمل می شوند. این هواپیما، به صورت مشترک میان شرکت های مشهور آمریکایی نورث روپ گرومن، بوئینگ، هیوز و لینک دیویژن طراحی و ساخته شده است.

برای پیشرانش این هواپیما، از چهار موتور توربوفن F-118 جنرال الکتریک با قدرت هر یک 17.300 پوند بهره برداری می شود که همانطور که در بالا ذکر گردید، تدابیر ویژه ای در خروجی های این موتورها به کار رفته است. طول این بمب افکن حدود 20 متر و طول دو سر بال آن 52.12 متر است که از این نظر، هواپیمایی بیشتر در عرض است و به خاطر طرح بال پرنده، جای تعجبی هم ندارد. حداکثر وزن برخاست این هواپیما، گاه به حدود 152 تن هم می رسد و دارای سقف پروازی معادل 15 کیلومتر است. این بمب افکن، با وجود پیچیدگی نسبی بیشتر نسبت به اسلاف خود، تنها دارای دو خدمه در مقابل برای مثال پنج خدمه برای هواپیمای بی 52 است که خود نکته ای قابل توجه است. در این بمب افکن، خلبانان در کنار هم، سرخلبان سمت چپ و مسئول تسلیحات نظامی در سمت راست، قرار می گیرند. مهم ترین عملیات این هواپیما به زمانی باز می گردد که در عملیات آمریکا بر ضد صربها، این هواپیما از ایالت میسوری آمریکا برخاسته و پس از بمباران کوزوو در شرق اروپا، با موفقیت به همان نقطه مراجعت نمود.

اسپیریت در مقایسه با دیگر بمب افکن‌های آمریکا

این هواپیما در مقایسه با دیگر بمب افکنهای عمده آمریکایی مانند بی 52 و بی 1 بی، قابلیت انعطاف پذیری بسیاری را با خود به همراه دارد و قابل‌ترین گونه در میان بمب افکن‌های سرنشین دار است. مهمترین ویژگی این بمب افکن، مخفی بودن آن از دید رادار است که توانایی بی نظیری در انهدام ارزشمندترین پایگاه‌های دشمن حتی در قلب پدافندهای هوایی بسیار سنگین به این هواپیمای بمب افکن می‌دهد. این ویژگی ها، تماماً موجب شده اند که بی 2 به عنوان تنها بمب افکن قرن بیست و یکم شناخته شود. ویژگی‌های پنهان کاری، آیرودینامیکی و توانایی حمل مقدار زیادی تسلیحات، این بمب افکن را از سایر بمب افکن‌های موجود در خدمت متمایز و جدا می سازد. بدین وسیله، این هواپیما قادر است به دور از ترس از شناسایی به وسیله رادار دشمن، در ارتفاعات بالا به عملیات و تجسس پرداخته و آزادی عمل فوق العاده‌ای نیز داشته باشد.

قیمت بی ۲

بمب افکن B-2 اسپیریت با قیمت تقریبی 2 میلیارد دلار آمریکا با احتساب هزینه‌های پروژه تولید این هواپیما هم اکنون به عنوان گران قیمت‌ترین هواپیمای جهان شناخته می‌شود. این قیمت برابر با قیمت یک کشتی جنگی بزرگ آمریکایی است.

ماموریت‌ها

یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های B۲ بمباران مراکز نظامی صربستان در جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹ بود. در هشت پرواز اولیه، B۲ سی وسه درصد اهداف را نابود کرد. در این پروازها B۲ از پایگاه خود در Missouri بر می‌خاست، منطقهٔ مورد نظر را بمباران می‌کرد و سپس به آشیانهٔ خود در آمریکا باز می‌گشت بدون اینکه توقفی در جایی داشته باشد.

ماموریت بعدی در افغانستان بود که ۳ بمب افکن B۲ طی ۳ روز مناطق مربوط به طالبان را بمباران کردند.

آخرین بهره گیری‌ها از B2 Spirit در عراق بود، که طی پروازهای ۳۰ ساعته و حتی ۵۰ ساعته، B۲ بیش از ۱٫۵ میلیون پوند مهمات را در عراق رها کرد.

یک فروند از این هواپیمای بمب افکن در یکی از ماموریت های خود در تاریخ 4 اسفند 1387 سقوط کرده است.

ویژگی‌ها

• خدمه: ۲
• طول: ۲۱ متر
• ارتفاع: ۵٫۱۸ متر
• مساحت بال‌ها: ۵۲٫۴ متر
• وزن خالص (بدون مهمات): ۷۱٬۷۰۰ کیلوگرم
• وزن با مهمات: ۱۵۲٬۲۰۰ کیلوگرم
• بیشینه وزن برخاست: ۱۷۰٬۷۰۰ کیلوگرم
• پیشرانه: ۴ موتور General Electric F118-GE-100
• حداکثر سرعت: ۱۰٬۰۱۰ کیلومتر بر ساعت (۰٫۹۵ ماخ)
• برد: ۱۱٬۱۰۰ کیلومتر
• ظرفیت مهمات در هر بال:۳۲۹ کیلوگرم در متر مربع

منابع:

تبیان

ویکی پدیا