
امیرالمومنین
علی(ع)در نامه 25 کتاب شریف نهج البلاغه دستورالعملی به ماموران جمع آوری
مالیات دادند تا معلوم شو امام عدالت خواه شیعیان ارکان حق را برپا می
داشت و فرمان به عدل صادر می کرد.ایشان در این نامه می فرماید:
در
حرکت آیید ، با پرهیزگارى و ترس از خداوندى که یگانه است و او را شریکى
نیست . زنهار ، مسلمانى را مترسانید و اگر خود نخواهد به سراغش مروید و بیش
از آنچه حق خداوند است ، از او مستانید. چون به قبیله اى رسیدید بر سر آب
آنها فرود آیید و به خانه هایشان داخل مشوید . آنگاه با آرامش و وقار به
سوى ایشان روید تا به میانشان برسید .
سپس
امام ادامه می دهد: سلامشان کنید و تحیّت گویید و در سلام و تحیّت امساک
منمایید . سپس ، بگوى که اى بندگان خدا ، ولىّ خدا و خلیفه او ما را به نزد
شما فرستاده تا سهمى را که خدا در اموالتان دارد بستانیم . آیا خدا را در
اموالتان سهمى هست ، که آن را به ولىّ خدا بپردازید ؟
امام
ادامه می دهد: اگر کسى گفت : نه ، به سراغش مروید و اگر کسى گفت : آرى ،
بى آنکه او را بترسانید یا تهدیدش کنید ، یا بر او سخت گیرید ، یا به
دشواریش افکنید ، به همراهش بروید و آنچه از زر و سیم دهد ، بستانید و اگر
او را گاو و گوسفند و شتر باشد ، جز به اجازه صاحبانش به میان رمه مروید ،
زیرا بیشتر آنها از آن اوست و چون به رمه چارپایان رسیدید ، مانند کسى
مباشید که خود را بر صاحب آنها مسلط مى شمارد یا مى خواهد بر او سخت گیرد .
چارپایى را رم مدهید و مترسان یدو صاحبش را در گرفتن آن مرنجانید .
امام
علی(ع)در ادامه می افزاید:پس مال را هر چه هست به دو بخش کنید و صاحب مال
را به گزینش یکى از آن دو بخش مخیّر گردانید و در آنچه براى خود برمى گزیند
، متعرضش مشوید . سپس ، باقى را باز به دو بخش کن و باز او را در گرفتن
یکى از آن دو بخش مخیر نمایید و در آنچه براى خود برمی گزیند،سرزنش منمایید
. پیوسته چنین کنید تا آن قسمت ، که حق خداوند در آن است ، بر جاى ماند .
پس سهم خدا را از او بستانید و اگر پنداشت که مغبون شده و خواست آنگونه
قسمت کردن را بر هم زند ، از او بپذیرید و بار دیگر دو قسمت را یکى کن و
باز قسمت از سر گیر . تا سهم خدا را از مال او معین کنى و بستانى . و ستور
پیر و سالخورده و پاى و پشت شکسته و بیمار و لاغر و معیوب را مگیرید .
امام
همچنین به بحث امانتداری اموال مومنان بسیار حساس است و می فرماید: چون
مال مسلمانان را مى فرستید ، آن را به کسى بسپارید که به دیندارى او مطمئن
باشید تا آن را به ولىّ امر مسلمانان برساند و او میان مسلمانان قسمت
نماید و به نگهدارى آنها مگمارید ، مگر مردى نیکخواه و مهربان و امین را که
نیکو نگهبانى کند .