مخدری از جنس فضای مجازی

بسیاری از روان‌شناسان در تعریف خود از اعتیاد اینترنتی معتقدند هرگاه میزان استفاده از اینترنت به کمتر از 19 ساعت در هفته برسد، فرد به شکل طبیعی از اینترنت استفاده می‌کند.

این روزها با افراد زیادی روبه‌رو می‌شویم که ساعت‌های متمادی چشم در صفحه کامپیوتر دوخته‌اند و حتی به بهانه مهمانی‌ یا شرکت در جلسه‌ای مهم حاضر نیستند لحظه‌ای از جادوی دیجیتال چشم بردارند.

اعتیاد اینترنتی نوعی اختلال روان‌شناختی- اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده‌ی بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌شود.

 این امر می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند که اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، وبگردی، هک کردن، به روز کردن وبلاگ‌ و ...  از جمله این موارد است. همچنین اینترنت‌گردی بی‌هدف، گوگل‌بازی ، اعتیاد به ویکی‌پدیا، دانلود مطالب بی‌اهمیت، دلبستگی به آلبوم عکس افرادناشناس و خود به نوعی بیماری اینترنتی محسوب میشوند.

باید به این امر توجه داشت که استفاده بیش از حد از تکنولوژی در هر کاری افراط و تفریط  محسوب می شود.

از کجا بفهمیم اعتیاد به اینترنت داریم؟

از معمول ترین معیارهای تشخیص اعتیاد به اینترنت می توان به مواردی نظیر افت تحصیلی شدید، بالا رفتن دامنه تنش های عصبی، کاهش فعالیت های اجتماعی، معاشرت با اشخاص یا گروههای بزرگتر، خشونت بیش از حد، تغییر عادت های رفتاری، ابتلا به سردردهای عصبی و ...  اشاره نمود. 

این مورد وقتی جدی‌تر می‌شود که به جای آن‌که با دوستان و خانواده‌تان صحبت کنید، آنها را از سر خود باز می‌کنید تا تمام وقتتان را صرف صحبت با دوستان اینترنتی کنید. اینها همه علائم یک بیماری شایع و جدید هستند که درواقع ، به اعتیاد به رایانه معروف است.  این مسئله تنها به اینجا ختم نمیشود بلکه افراد علاوه بر گشت و گذار در شبکه های فضای مجازی نیز با  بازی World of Warcraft در ساعت های طولانی خود را سرگرم میکنند. 

یکی از علل مهم در شکل گیری مشکل اعتیاد اینترنتی در ایران این است که برنامه ریزی مناسبی برای رفع مشکلات جوانان همچون رفع بیکاری، شرایط مناسب ادامه تحصیل و مشکلات معیشتی جوانان صورت نگرفته است و برنامه ریزان اجتماعی برنامه مناسبی ارائه نکرده اند و در زمینه نحوه استفاده از اینترنت کار فرهنگی صورت نگرفته است. 

 درست است که همه مردان، زنان و حتی کودکان در سراسر دنیا می‌توانند به کمک ارتباطات اینترنتی به هرآنچه می‌خواهند دسترسی پیدا کنند، اما به اعتقاد روان‌شناسان، معمولا افرادی که از ضعف شدید در روابط اجتماعی رنج می‌برند یا دچار تشویش ، افسردگی  و.... هستند بیشترین احتمال وابستگی شدید و اعتیاد به دنیای مجازی را دارند. افراد برای دستیابی سریع به اطلاعات مورد نیاز خود در زمینه‌های مختلف به اینترنت مراجعه می‌کنند؛ زیرا در کوتاه‌ترین زمان ممکن و متنوع‌ترین راه‌ها، اطلاعات دسته‌بندی معتبری در اختیار آنها قرار می‌دهد. از آن جایی که اعضای خانواده‌تان شما را دوست دارند حمایت آنها کمک فراوانی به شما خواهد کرد تا از این وابستگی نجات پیدا کنید. 

در این میان حتی شما هم می‌توانید با به کارگیری راهکارهایی از تاثیرات منفی استفاده زیاد از اینترنت پیشگیری کنید، البته این بدان معنا نیست که محیط سایبر را ترک کنید، بلکه از این پس می‌توانید استفاده مناسب‌تری از این فضا داشته باشید. به عنوان مثال بهتر است زمان استفاده خود را در نظر بگیرید و آن را در دفترچه یادداشتی بنویسید.

همچنین زمانی که کارخاصی ندارید برای چت و وبگردی بیهوده، پشت کامپیوتر ننشینید. یادتان باشد که اینترنت، بیشتر جنبه کاری دارد تا تفریح و وقت‌گذرانی، بنابراین ‌اگر کارتان ارتباط مستقیمی ‌با اینترنت ندارد بیشتر از 2 بار در روز به آن سر نزنید.  

نشانه هایی از اعتیاد اینترنتی  

هنگامی که شما نوجوانی را برای خوردن شام صدا می زنید و ساعت ها طول می کشد تا رایانه خود را خاموش کند باید احتمال داد که این فرد به اینترنت معتاد شده است. همچنین افرادی که زمانهای طولانی و متمادی را صرف انجام بازیهای رایانه ای کنند یا در گروههای بحث اینترنتی شرکت می کنند در شمار افراد آلوده قرار می گیرند.

نکته ای که باید به آن توجه جدی شود این است که این افراد درست مثل معتادان به مواد مخدر، بعد از مدتی و در صورت عدم دسترسی به کامپیوتر و اینترنت دچار بیقراری، عصبانیت و احساس نیاز می شوند. البته شدت این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.   

 چند راهکار جهت ترک اعتیاد به اینترنت

 برنامه ریزی برای اوقات فراغت

 قرار ملاقات با دوستان

مطالعه کردن 

راز و نیاز با خدا و اختصاص دادن بخشی به معنویات

ورزش کردن

برنامه ریزی بخشی از وقت خود در کنار خانواده

صله رحم (رفتن به مهمانی و بالعکس) و حتی گرفتن دست یک مستمند میتواند در اعتیاد به  استفاده بیش از حد به اینترنت و دنیای آن در فضای مجازی این مهم را کاهش دهد.   

اعتیاد به اینترنت و موبایل را جدی بگیریم 

با ورود و ظهور تکنولوژی در زندگی ما تحولات عظیمی در جهان به ویژه زندگی افراد صورت گرفته چرا که اینترنت همیشه همراه ما بوده، هرچیزی که بخواهیم را جستجو می کنیم و یاد می گیریم، پاسخ پرسش هایمان را به راحتی در چند دقیقه پیدا می کنیم، زندگی ما راحت تر و منظم تر شده، حالا هم با وجود اپلیکیشن ها برای همه چیز کارمان راحت تر هم شده است.

چطور باید تعادل را برقرار کنیم؟  
روزانه افراد بسیاری با سر زدن به شبکه های اجتماعی و چک کردن آنها و حتی قرار دادن مطالب صوتی و تصویری در آنها نیز با جهانی فراتر از یک دهکده جهانی در ارتباط هستند و حتی افراد در خصوص موضوعات مختلف همچون سیاسی، اجتماعی، علمی  و روانشناسی و ....مطالبی را منتشر میکنند و آن را به اشتراک میگذارند.

حتی خود من به عنوان یک گزارشگر نیز با همین مسئله مواجه بودم و تنها وقتی یک روز تلفن همراهم را در خانه جا گذاشتم فهمیدم که چقدر از وقتم را در شبکه ای اجتماعی می گذرانم و چقدر دچار کاهش اعتماد نفس، گوشه گیری و در نهایت اعتیاد به اینترنت شدم. برای رفع این مشکل تنها با یک برنامه ریزی کوچک و دقیق برای خودم این مسئله را مدیریت کرده و علاوه بر انجام کارهای شخصی چه در محیط کار و چه در منزل توانستم این مشکل را به تدریج کاهش دهم.