آنچه ورزشکاران را در فصل گرما تهدید می کند

بسیاری از ورزشکاران ناگزیرند که در فصل گرما نیز به تمرینات خود ادامه دهند،با توجه به شیوع برخی بیماری ها در تابستان ، آنان باید این بیماری ها را به خوبی بشناسند و از راه های ابتلا به آن پرهیز کنند.

همزمان با آغاز فصل گرما برخی بیماری‌ها شیوع بیشتری پیدا کرده وحتی همه‌گیر می‌شوند زیرا حرارت و رطوبت دو عامل مهم در رشد و تکثیر بسیاری از باکتری‌ها، ویروس‌ها و بیماری‌های انگلی‌اند. از جمله بیماری‌هایی که در فصل تابستان شایع است و در خانواده‌هایی که مسائل بهداشتی را رعایت نمی‌کنند حداقل یک مورد از این بیماری مشاهده می‌شود . اسهال و استفراغ، مسمویت‌های غذایی، بیماری‌های باکتریایی و انگلی، گرما زدگی وحتی سرطان پوست، بیماری‌های عفونی از جمله این بیماری ها هستند.

مرحوم لطفعلی پور کاظمی رئیس سابق فدراسیون پزشکی ورزشی سال گذشته در آستانه فصل گرما در خصوص بیماری‌های فصل تابستان و راه‌های پیشگیری ودرمان آن، مطالبی در اختیار خبرنگار گروه ورزش باشگاه خبرنگاران گذاشت که در ادامه آن‌ها را می‌خوانید. 

گرما زدگی(Heat –Stroke)

گرمازدگی در ورزشکاران و به‌ویژه در سطوح قهرمانی و حرفه‌ای شیوع بالایی دارد زیرا آنان مجبورند به تمرینات و برنامه‌های ورزشی خود حتی در روزهای داغ تابستان هم ادامه دهند. گرمای زیاد سبب اتساع عروق محیطی و ازدیاد ضربان قلب و تولید عرق فراوان می‌شود و اگر فرد در چنین وضعیتی به حالت ایستاده و بی‌حرکت بماند احتمال بروز سنکوپ وجود دارد و فعالیت عضلانی متوسط تا حدی می‌تواند از این حالت جلوگیری کند. در برابر گرما، از دست دادن مایعات از بدن حتی به 4 لیتر در ساعت نیز می‌رسد و اگر این وضعیت ادامه داشته باشد وفعالیت بدنی شدید مثل دویدن یا کارهای عضلانی و حمل و نقل اجسام نیز به آن افزوده شود سبب بروز از دست دادن ناگهانی شعور ونارسایی مرکز حرارت در مغز وتب شدید و قطع تعریق می‌شود. این حالت‌ها در افرادی که بیماری‌های قلب وعروقی و چاقی نیز دارند شدت بیشتری دارد.

سردرد، سرگیجه، تهوع، حالت تیرگی شعور،تشنج، اختلال بینایی، اغما، گرم شدن پوست بیمار ونبض سریع . این حالتها از علائم گرمازدگی است که در حین مسافرتها در فصل تابستان در صورت گرمای شدید شهرها یا خیابان‌های بین دو شهر یا در ارتفاعات در اثر کوهنوردی و ورزش‌های گوناگون نیز رخ می‌دهد.

درمان

در درجه اول کاهش سریع دمای بدن با انتقال فرد گرما زده به مکانی سایه و خنک، بیرون آوردن لباس‌ها و پاشیدن آب به تمام بدن ومالیدن الکل، در برابر باد قرار دادن یا باد زدن او . در اولین فرصت، استفاده از وان آب سرد، کیسه یخ وحوله سرد ضروری است. برای کنترل لرز و هذیان و تحمل مراحل درمانی باید به پزشک مراجعه کرد و همچنین راه تنفس بیمار نیز باید باز باشد و اکسیژن رسانی نیز کامل شود.

مسمومیت‌های غذایی(Food Toxicity)

بسیاری از ورزشکاران در فصل تابستان به مسابقات یا اردوهای داخلی و بین المللی اعزام می‌شوند در نتیجه باید از مسمومیت غذای مصرفی آگاهی کامل داشته باشند.این بیماری که در تابستان بسیار شایع است در اثر مصرف غذاهای فاسد و آلوده به انواع میکروب‌ها، در بین گروهی از افراد یک خانواده ویا در یک مجموعه افراد که در یک جشن، میهمانی یا اردو هستند بروز می‌کند.

مصرف غذاهای رستوران‌های بین شهری که در آنها اصول فریزر غذایی رعایت نمی‌شود و غذاهای پروتئینی از روزهای قبل در معرض گرما و مواد بیماری زا قرار گرفته ومستعد عفونت است، یا حتی در منازل شخصی، که به دلیل قطع برق، اغذیه داخل یخچال فاسد شده است و رعایت دقیق مصرف آنها صورت نمی‌گیرد، یا مصرف کنسرو فاسد و میوه‌هایی که بخشی از آنها فاسد و لهیده شده و شیرینی‌هایی که چند روز از تهیه آنها گذشته است، رخ می‌دهد که در این صورت عدم تحمل غذایی رخ می‌دهد و سموم معدنی مثل نیتریت سدیم وسموم آلی مانند قارچ‌ها و صدف‌های سمی وارد بدن می‌شوند و همراه با سایر مواد سم‌زا مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها ایجاد بیماری می‌کنند که در این میان سم بوتولیسم بسیار خطرناک و کشنده است. بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ و اسهال وگاهی تب، دل درد، ضعف، وکسالت از علائم مسمومیت غذایی است.

درمان

ترمیم آب و الکترولیت‌های از دست رفته و در صورتی که شوک یا اختلال تنفسی رخ داده باشد، باید در بخش اورژانس بیمارستان آنها را برطرف کرد و هنگامی که به تشخیص بوتولیسم مشکوک باشیم باید آنتی توکسین پلی والان بیماری نیز تزریق شود. تجویز آنتی بیوتیک ضرورتی ندارد مگر اینکه در کشت آزمایشگاهی مدفوع، میکروب‌ها مشخص شوند.

پیشگیری

مصرف نکردن غذاهای پروتئینی، هیدرات کربنی، چربی‌های مشکوک، وحرارت دادن حداقل 20 دقیقه‌ای غذاهای کنسروی و رعایت بهداشت در مورد غذاهای داخل یخچال و غذاهایی که در میهمانی‌ها به‌طور گروهی مصرف می‌شوند از راه های پیشگیری از بروز مسمومیت های غذایی است.

سرطان پوست (Skin Cancer)

ورزشکارانی که اکثر قسمت های پوست بدنشان در حین ورزش، به طور مستقیم در برابر تابش نور شدید خورشید قرار داشته باشد باید مراقب بروز سرطان پوست باشند و علاوه بر استفاده از لباس مناسب، از کرم‌های ضد آفتاب هم استفاده کنند.

امروزه در پزشکی به اثبات رسیده است که عامل اساسی در بروز سرطان پوست، به طور حتم اشعه ماورای بنفش خورشید است.

البته برای بروز سرطان پوست از نوع سرطان سلول‌های سنگفرشی و سلول‌های بازال باید این اشعه برای سالیان متمادی بر بدن بتابد و اشعه به‌طور تجمعی در بدن ذخیره و سرطان‌زا شود که این حالت در افرادی که شغل آنها بیشتر در فضای آزاد و مقابل خورشید است و ساعات زیادی از روز را در این وضعیت قرار می‌گیرند از جمله ماهیگیران وکارگران مزارع و ساختمان‌های بلند یا افرادی که در ارتفاعات بالاتری زندگی می‌کنند بیشتر است.

از طرفی سرطان پوست از نوع ملانوم بدخیم بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که برای مدتی کوتاه، به طور مثال2 هفته، برای برنزه شدن به ساحل دریا می‌روند و به‌طور مستمر آفتاب می‌گیرند و ضایعات خال مانند سیاه یا قهوه‌ای تیره در پوست آنها ایجاد می‌شود که منجر به زخم شدن و خونریزی می‌گردد.

البته آفتاب معمولی روزانه، برای عموم مردم برای حدود نیم ساعت به ویژه برای افراد مؤنث بالای 45 سال مفید است زیرا خانم‌ها در طول دوران حاملگی مقداری از کلسیم استخوانشان به جنین منتقل می‌شود و در سنین بالای 45 سال، دچار علائم استئوپورز می‌شوند و گهگاه دردهای استخوانی و عضلانی و ضعف و خستگی در آنها بروز می‌کند.

باتوجه به تعدد بیماری های شایع در فصل گرما و اهمیت آگاهی ورزشکاران از این بیماری ها و روش های درمان و پیشگیری آن ،با ما همراه باشید تا در شماره بعدی به توصیه های لازم برای ورزش کردن در فصل گرما بپردازیم.