دوران امام صادق دوران مبارزه است

دوران امام صادق پر التهاب ترین، پرتنش ترین و پرماجراترین دوران امامت است.

17 ربیع الاول مصادف با ولادت امام جعفر صادق(ع) است. با حجت الاسلام مصطفی کرمی درباب شخصیت و دوران امامت آن امام بزرگوار گفتگو کرده است.

ویژگی های شخصیتی و اخلاقی امام صادق(ع) چه بود؟  ویژگی های عام ائمه از عصمت ذاتی که ائمه ما علیهم السلام دارند سرچشمه می گیرد که آنها را از هرگونه تخطی  از اوامر الهی باز می دارد و در اوجی از فضایل اخلاقی قرار می دهد که منحصر به خود آنهاست. امام جعفر صادق(ع) به همه خصایل شریفه مزین بودند. وقتی به کتب سیره اهل بیت مراجعه می کنیم می بینیم که عام و خاص و خصوصا علمای اهل سنت زبان به مدح و ثنای حضرت گشودند. خصوصا علمای اهل سنت و خصوصا موسسین فرقه هایی که در زمان امام صادق ایجاد شد و مسیرشان، مسیری انحرافی بود.

چرا مذهب شیعه را مذهب جعفری می نامند؟ امامت امام صادق(ع) در یک برهه زمانی آغاز شد که دوران تحول سیاسی و انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباس بود، لذا یک فرصت  و فرجه ای برای ایشان ایجاد شد که  توانستند از این فرصت استفاده کنند و داننشگاهی تاسیس کنند و همه رشته ها و حوزه های علمی را به صورت تخصصی و آکادمیک دراین دانشگاه پایه گذاری کنند. و بنیان رسمی در فضای علوم اسلامی ایجاد کنند. موسس اساس و بانی بنیاد نظام فکری به صورت نظام مند و تخصصی حضرت امام صادق (ع) بودند و این توفیق را پیدا کردند که معارف حقیقی شیعه را در زمان خودشان منتشر کنند. از طرف دیگراین نامگذاری به لحاظ گستردگی مسائلی است که امام  با آن دست و پنجه نرم می کرد و ازدحام و تراکم  انبوهی از مشکلات متعدد در حوزه های مختلف که باید آنها را رفع و رجوع  می کردند و همعه این جوانب را مقتضی با شئون امامتشان باید مدیریت می کردند فلذا این توفیق در بین ائمه به امام صادق(ع) رسید. خصوصا اینکه ویژگی دوران امام صادق دوران ورود افکار التقاطی و انحرافی و ایجاد فرقه های عجیب و غریب کلامی اصولی فقهی بود که امام باید  با این جریان ها مبارزه می کردند.

ویژگی برجسته دوران امامت حضرت امام جعفر صادق چه بود ودر چه زمینه هایی با دوران امامت سایر ائمه تفاوت داشت؟ این دوران به لحاظ تحول سیاسی که ایجاد شد و بخاطر اینکه بنی عباس به عنوان حامیان آل پیغمبر قیام کردند و بعدها اهل بیت را مزاحم جدی بر سر راه رسیدن به منویاتشان می دانستند، دوران پیچیده ای بود و مدیریت در این بحران، درایت و ظرافتی را می خواست که حضرت صادق(ع) این را داشتند و اعمال کردند.

در این دوران، نفاق در کسانی که در زمان ایشان زمام امور در دستشان بود بسیار بالا بود مثلا منصور دوانقی یکی از آنها بود. تنظیم روابط و تعاملات اجتماعی و سیاسی، بسیار پیچیده و دشوار بود. امام  صادق باید با این اشخاص تعامل می کرد. امام صادق(ع) ضمن اینکه باید نهضت عظیم علمی را مدیریت می کردند باید طوری هم رفتار می کردند که از طرف حکومت مزاحمت و ممانعتی با منویات امام صادق که همان نشر و انتشار حقایق بود، پیش نیاد و به همین ترتیب شرایط ایشان به لحاظ اجتماعی و هم به لحاظ سیاسی یعنی تعامل با دربار شرایط ویژه ای بود که حضرت مبتنی بر مبانی تقیه و مبتنی بر مبانی مصلحت در دین اسلام که یکی از اصول مهم اسلامی است  عمل می کردند. لذا دوران امام صادق دوران مبارزه است. مبارزه در همه میادین. مبارزه در میدان علم و سیاست و اجتماع و فرهنگ. دوران امام صادق پر التهاب ترین، پرتنش ترین و پرماجراترین دوران امامت است.